'Ik ben een liefprater'
Al vanaf het eerste nummer dat we maakten, stond deze man bovenaan onze wensenlijst voor een interview. Maar Frans had weinig trek in een gesprek. Tot nu. Eindelijk leren we meer over de vriendelijke man met het witte hoedje, die zingend door ons dorp fietst en onvermoeibaar zwerfvuil opruimt.
Tekst Brenda Gil-Toresano, Foto's Jasper Loeffen
Iedereen kent hem, maar slechts een handjevol mensen weet zijn naam. Franske noemen ze hem. Frans de L., voor wie hem beter kent. Ruim achtien jaar woont hij in het opvanghuis bij Willy van den Dungen aan de Hooghei. Ik bezocht die plek al vaker voor BaMi, maar toen hield Frans zich afzijdig. Geen zin. Zo gesloten als hij toen was, zo open is hij als je hem op straat tegenkomt. Frans neuriet, zingt en draagt gedichten voor, als je even de tijd voor hem neemt. Dorpsgenoten spraken ons regelmatig aan over hem: die man met dat brilletje en dat witte hoedje - die moet in BaMi. Ja, dat wilden wij ook wel. Maar de tijd was kennelijk niet rijp. Nu is-ie dat wel. Dit keer wacht Frans me op, als ik het terrein van het opvanghuis op rijd. We gaan zitten en drinken koffie. Ik stel een makkelijke vraag, om het ijs te breken. hoe oud is Frans? Het antwoord blijkt helemaal niet simpel. "Leeftijden vind ik niet relevant", zegt hij. "Mensen oordelen altijd over leeftijden en dat vind ik dom." Zo, meteen een antwoord met diepgang. Het voelt al snel alsof we elkaar jaren kennen.
'Het enige wat wij mensen moeten doen, doen we niet.
Het is normaal om goed te doen.'
'Vroeger viste ik veel, maar nu niet meer.
Nu denk ik: waarom heb ik die vissen pijn gedaan?
Frans doet zijn best om een juist antwoord te vinden. Dan zegt hij: "Ik ben Franske, de liefprater. Ik ben iemand die in de wereld staat. We zijn allemaal kinderen van dezelfde God. Het enige wat wij moeten doen, doen we niet: het is normaal om goed te doen. Helaas lijken veel mensen dat niet meer te weten. Het lijkt alsof mensen zijn vergeten om gewoon gelukkig te zijn. In plaats daarvan leggen we elkaar allemaal regels op en oordelen we over elkaar."
BEN JIJ GELUKKIG?
"Helemaal gelukkig ben ik niet. Ik had liever een normaal leven geleid, met een gezin, of op mezelf gewoond. Maar ik accepteer mijn leven zoals het nu is. Ik kan best gelukkig zijn met mezelf. Bijvoorbeeld als ik hier wegfiets en ik kom leuke mensen tegen. Dan maak ik graag een babbeltje met ze."
WAAROM HEB JE EIGENLIJK ALTIJD EEN HOED OP?
"Ik houd alles onder mijn pet, ik behoed mezelf voor problemen. Ter plekke verzonnen, ha!" We lachen. Dan draagt Frans ineens een zelf geschreven gedicht voor. Er volgt er nog een.
Frans denkt diep na, als ik hem vraag of we zijn gedichtenbundel mogen zien. Waar ligt dat ding ook weer? Hij excuseert zich en loopt de ruimte uit. Even later komt hij terug met een schriftje en een lach op zijn gezicht. Alles is handgeschreven. Ik luister naar hem, terwijl hij nog wat gedichten voordraagt. Daarna praten we verder.
KUN JE IETS VERTELLEN OVER DE LEUKSTE MOMENTEN IN JE LEVEN?
"Mijn eerste liefde was een van de leuke dingen, zij blijft me altijd bij. Maar ik denk dat dat voor iedereen geldt. Het grappigste moment in mijn leven heeft ook met liefde te maken. Ik deed eens iets heel anders en dat werd heel grappig. Maar ik treed niet in details, hoor!"
"Vroeger viste ik veel, dat vond ik leuk. Maar nu niet meer. Nu denk ik: waarom heb ik die vissen pijn gedaan? Toen zag ik dat nog niet, toen vond ik het prachtig als ik beet had. Maar mensen zijn van nature geen roofdieren. We hebben de tanden er niet voor, en ook ons darmstelsel is niet voor vlees gemaakt. Daarom eet ik tegenwoordig geen vlees meer, en vis alleen soms. Weet je, als de mens geen dieren meer zou doden, dan zag de wereld er veel beter uit. Er zou minder agressie zijn. De mens is een manipuleerbaar dier. Ze kan zichzelf zo goed manipuleren dat ze in haar eigen leugens gaat geloven."
JE BENT GRAAG BUITEN HÈ?
"Ja, fietsen is een hele grote hobby. Ik had lang een vaste fietsroute, waar ik van maandag tot en met vrijdag over deed. Van Maliskamp naar Middelrode. Van Middelrode naar Schijndel. Van de Hooghei naar Berlicum. Van Middelrode naar Heeswijk. Van de Hooghei naar Coudewater en weer terug via Berlicum. Ik fiets graag in de natuur. Alles haal je uiteindelijk uit de natuur. Ik voel dat. De mens heeft de natuur gevónden, maar wij gedragen ons alsof we haar hebben úitgevonden. Zo is het niet, dat zouden we moeten onthouden. Dan zouden we anders met de natuur omgaan."
RUIM JE DAAROM TIJDENS DE FIETSTOCHTEN ALTIJD AFVAL OP?
"Ik kan het niet verdragen als mensen hun afval zomaar in de natuur gooien. Dat is respectloos naar de natuur en dus naar de wereld. Soms schaam ik me voor het gedrag van de mensen. Ze onttrekken zich aan hun verantwoordelijkheid; een verantwoordelijkheid die wij samen zouden moeten nemen. Kennelijk heeft het wel geholpen dat ik zoveel opruim, want ik zie de laatste tijd steeds minder afval in de bermen liggen. Misschien hebben de mensen toch iets geleerd."
"Ken je de hangjongeren die vaak bij het kapelletje staan? Ik ruimde steeds hun rotzooi op, zonder iets te zeggen. Ik denk dat ik ze toch aan het denken heb gezet, want na een tijdje lag er geen rommel meer. Zonder woorden wordt soms het meeste gezegd."
'Ik maak graag met iedereen een praatje, heel veel mensen doen of durven dat niet. Da's echt jammer'
"Zoals je ziet, schrijf ik gedichten. Ook luister ik graag naar muziek. Ik verzin en zing zelf ook liedjes. En niet alleen onder de douche, hoor. Daarnaast bezoek ik regelmatig mijn drie kinderen. Ik heb ook nog drie stiefkinderen, maar ik zie vooral mijn eigen kinderen en hun kleinkinderen."
"Tot ik trouwde, was ik veel bezig met fotografie en film. Ik ben een jaar bezig geweest met het filmen van een kikker, elke dag een stukje van zijn leven. Van de kikker in het water die eitjes legt, van kikkerdril naar kleine klikkervisjes. Toen werden het dikkopjes, daarna kregen ze vier pootjes. Van dat hele jaar bleef een kwartier film over, een heel bijzonder document. De film is zelfs op scholen vertoond. Wat ik van die tijd vooral heb onthouden, is dat de mooiste opnames de toevallige zijn."
MAAR JE BENT DUS GETROUWD GEWEEST?
"Dat klopt, maar achteraf bezien was het geen gelukkig huwelijk. Ik wil er niet teveel over kwijt, maar in die periode is het misgegaan met mij. Ik raakte psychisch in de knoop en heb me toen vrijwillig laten opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis, heel kort. Daar hoorde ik van het opvanghuis. Omdat ik geen woning meer had, ben ik gaan kennismaken. Het klikte meteen met Willy, ik vond hem direct een geschikt persoon. Hier kwam mijn hoofd al vrij snel tot rust. Maar als er toevallig ergens een woning vrijkomt, dan houd ik me aanbevolen. Weet je wat ik weleens mis? Zomaar in de avond een eitje bakken omdat ik daar zin in heb."
"Als ik teveel van mezelf laat zien, kan een ander daarmee aan de haal gaan. Dat mag wel, zolang het positief is. Vroeger was ik verlegen en bang om te falen, maar dat is niet meer zo. Ik maak graag met iedereen een praatje, heel veel mensen doen of durven dat niet. Da's echt jammer. Daardoor lijkt het alsof het niet meer belangrijk is om normale dingen met elkaar te bespreken. Maar daar drááit het leven juist om: de normale, gewone, goede dingen met elkaar delen. Geluk is voor mij als mensen op een volwassen manier over simpele dingen praten. Dat kan van alles zijn. Laatst vroeg ik aan een dame van een jaar of tachtig of vrouwen van haar leeftijd nog behoefte hebben aan seks. 'Strelen vind ik nog heel fijn', zei ze. Dat is toch mooi om te weten? Ik vond dat een mooi gesprek."
"Ik hou nog steeds van vrouwen. Een vrouw is sterker dan een man. Wat een vrouw kan, zal een man nooit evenaren. Om een kind op de wereld te zetten, moet je sterk zijn. Een man hoeft alleen te zaaien. De vrouw bevalt van het kind én ze bevalt het kind."
VOLGENS MIJ ZEG JE NU TWEE KEER HETZELFDE.
"Nee hoor. Wat ik zeg, klopt. Lees het maar eens terug."
Als we klaar zijn met ons gesprek, is het tijd voor de foto's. Of Frans voor ons op de fiets wil stappen, zodat we hem vast kunnen leggen zoals iedereen hem kent. En of hij even op het bankje voor de Jumbo wil gaan zitten, want ook daar zien we hem vaak. Frans begrijpt het en doet precies wat er van hem wordt gevraagd. Nadat hij een paar keer op en neer heeft gereden over de oprijlaan van het opvanghuis, stapt hij bij me in de auto om naar het bankje bij de Jumbo te gaan. Onderweg wijst Frans naar de berm. Er ligt inderdaad weinig afval. Hij lijkt tevreden.
WAAROM ZIT JE EIGENLIJK ZO GRAAG OP DAT BANKJE?
"Ik kan daar gratis gebruik maken van de wifi van de Jumbo. Kan ik mooi op internet allerlei dingen opzoeken." Aldus Frans. Een zachtaardige man met flower-power idealen, maar wel helemaal van deze tijd.
Note Opvanghuis Berlicum:
We hebben afscheid moeten nemen van Frans op 10 juni 2018.
We zullen hem gaan missen...
Bron: BaMi Magazine, Nummer 9, voorjaar 2016
